kontrol yap ne demek?

Kontrol yap, bir sistemin veya sürecin belirli bir hedefe ulaşmasını sağlamak için yapılan düzenleme ve yönlendirme faaliyetlerinin bütünüdür. Temel olarak, planlanan ile gerçekleşen arasındaki farkları tespit etmek, bu farkların nedenlerini analiz etmek ve düzeltici önlemler alarak sistemin veya sürecin istenen yönde ilerlemesini sağlamayı amaçlar. Kontrol yapının temel öğeleri şunlardır:

• Standartların Belirlenmesi: Kontrol edilecek faaliyet veya sürecin performansını ölçmek için kriterlerin oluşturulmasıdır. Bu standartlar, nicel (sayısal) veya nitel (niteliksel) olabilir. Örneğin, bir üretim hattında üretilmesi gereken ürün sayısı, bir hizmet sektöründe müşteri memnuniyeti oranı gibi.
• Performansın Ölçülmesi: Gerçekleşen faaliyetlerin veya sürecin performansının belirlenen standartlara göre ölçülmesidir. Bu ölçüm, düzenli aralıklarla veya sürekli olarak yapılabilir. Ölçüm yöntemleri, faaliyetin veya sürecin niteliğine göre değişebilir.
• Karşılaştırma: Ölçülen performansın belirlenen standartlarla karşılaştırılmasıdır. Bu karşılaştırma sonucunda, standartlarla uyumsuzluklar (sapmalar) tespit edilir. Sapmalar, olumlu veya olumsuz olabilir.
• Düzeltici Faaliyetler: Tespit edilen sapmaları gidermek ve performansın standartlara uygun hale gelmesini sağlamak için alınan önlemlerdir. Düzeltici faaliyetler, sapmanın nedenine bağlı olarak farklı şekillerde olabilir. Örneğin, hatalı bir makineyi tamir etmek, çalışanlara eğitim vermek, süreçleri yeniden tasarlamak gibi.
• Geri Bildirim: Düzeltici faaliyetlerin etkinliğini değerlendirmek ve gelecekteki kontrol faaliyetlerini iyileştirmek için geri bildirim mekanizmalarının oluşturulmasıdır. Geri bildirim, sistemin veya sürecin sürekli olarak geliştirilmesini sağlar.

Kontrol yapının etkin bir şekilde uygulanması, kaynakların verimli kullanılmasını, hataların azaltılmasını, müşteri memnuniyetinin artırılmasını ve genel olarak organizasyonun performansının iyileştirilmesini sağlar. Farklı türlerde kontrol yapıları bulunmaktadır, örneğin; Ön Kontrol, Eş Zamanlı Kontrol ve Geri Bildirim Kontrolü. Bu kontrol türleri, sürecin farklı aşamalarında uygulanarak kontrol sisteminin etkinliğini artırır.